Ιστορία του τσουρεκιού και συνταγή για πολίτικο τσουρέκι

Το τσουρέκι είναι η μετεξέλιξη του πασχαλινού ψωμιού (λαμπρόψωμου), ή αλλιώς της λαμπροκουλούρας.

Η ονομασία “τσουρέκι” χρησιμοποιείται πλέον ευρέως, και σχεδόν αντικατέστησε την λέξη “λαμπροκουλούρα” από την περίοδο της τουρκοκρατίας, παρότι το ελληνικό τσουρέκι μικρή σχέση έχει με τα τα σκευάσματα των άλλων εθνών.

Στα τουρκικά “corek” λέγονται διαφόρων σχημάτων και μεγεθών, αλμυρά ή γλυκά αρτοσκευάσματα που έχουν ζυμωθεί με μαγιά, και η λέξη τσουρέκι έχει επικρατήσει απ’ αυτά.

Οι Αρμένιοι, καθώς και οι Αζέροι (κάτοικοι του Αζερμπαϊτζάν), “churek” ονομάζουν ένα στρογγυλό επίπεδο ψωμί που είναι πασπαλισμένο με σουσάμι.

Η ονομασία “τσουρέκι” υιοθετήθηκε όταν οι Έλληνες άρχισαν να τροποποιούν το παραδοσιακό λαμπρόψωμο με ένα γλυκό ψωμί φτιαγμένο από γάλα, βούτυρο και αυγά, ειδικά για την Πασχαλινή περίοδο.

Σε κάθε περίπτωση το τσουρέκι αποτελεί το δημοφιλέστερο εορταστικό ψωμί από τα πολλά της ελληνικής παράδοσης.Το πασχαλινό, με το αλεύρι που “ζωντανεύει” και μεταμορφώνεται σε ψωμί, συμβολίζει την Ανάσταση του Χριστού.

Ανάλογοι συμβολισμοί υπήρχαν από την ειδωλολατρική παράδοση ακόμα, όπου το ψωμί συμβόλιζε τη “ζωή”, έως και στις μέρες μας, που τους συναντάμε μέσω των εθίμων προσφοράς ψωμιού και κόκκινων αυγών στους τάφους, από τους οικείους των εκλιπόντων.

Το σχήμα των πασχαλινών ψωμιών συναντάται σε μεγάλη ποικιλία που καθορίζουν οι τοπικές συνήθειες και παραδόσεις. Το γνωστότερο είναι η μακρόστενη πλεξούδα με το κόκκινο αυγό στην κορυφή της και το πλεγμένο καρβέλι με το κόκκινο αυγό στο κέντρο.

Ο λόγος είναι πως από τους αρχαίους χρόνους οι πλεξούδες και οι κόμποι, αποτελούσαν σύμβολα απομάκρυνσης της αρνητικής ενέργειας και των κακών πνευμάτων, ενώ τα κόκκινα αυγά συμβολίζουν τον θάνατο και τη νέα ζωή, και συνδέθηκαν τόσο με την Άνοιξη όπου η φύση αναγεννάται, όσο και με την Ανάσταση του Κυρίου.

Περισσότερες πληροφορίες για τα πασχαλικά αυγά και τις βαφες της φυσησ στο: https://mnimesellinismou.com/714481818763/fysika-vammena-pasxalina-avga

Η παράδοση της κουλούρας (όπως και τα περισσότερα πολιτισμικά στοιχεία) πέρασε απ’ τους αρχαίους χρόνους στους Βυζαντινούς, οι οποίοι έφτιαχναν τις λεγόμενες “κολλυρίδες” που κατασκευάζονταν μόνο τις μέρες του Πάσχα, και ήταν ψωμιά διαφόρων σχημάτων με ένα κόκκινο αυγό στο κέντρο.

Κατά παράδοση, οι νοικοκυρές ξεκινούσαν το ζύμωμα αξημέρωτα την Μεγάλη Πέμπτη.

Οι μυρωδάτες κουλούρες της Λαμπρής στολίζονταν με ζυμαρένιες λουρίδες και ξηρούς καρπούς ενώ αναλόγως του σχήματος παλιότερα συνήθιζαν να τους δίνουν διάφορες ονομασίες όπως: “Κοφίνια”, “καλαθάκια”, “δοξάρια”, “αυγούλες”, ”κουτσούνες”, “κουζουνάκια”.

Συνταγή για τσουρέκια Πολίτικα

Υλικά

• Ενάμιση κιλό αλεύρι για όλες τις χρήσεις

• Δύο κουταλιές ξηρή μαγιά μπύρας

• Ένα φλιτζάνι φρέσκο βούτυρο (κατά προτίμηση μισή ποσότητα από αιγοπρόβειο γάλα και μισή βούτυρο αγελάδας)

• Έξι αυγά & και δύο ακόμα για το άλειμμα

• Μισό κιλό ζάχαρη

• Μισή κουταλιά μαχλέπι κοπανισμένο

• Μισή κουταλιά μαστίχα τριμμένη

• Ένα φλιτζάνι γάλα

• Λίγο αλάτι

• Ξύσμα ενός μεσαίου πορτοκαλιού

• Ένα φλιτζάνι λεπτές φέτες αμύγδαλου (εναλλακτικά διακοσμούμε με σουσάμι)

Εκτέλεση

Χωρίζουμε το αλεύρι σε τρία μέρη, και το ένα απ’ αυτά το κοσκινίζουμε σε μία λεκάνη. Κάνουμε στη μέση του σωρού μία λακκουβίτσα και ρίχνουμε τη μαγιά αφού πρώτα την έχουμε διαλύσει στο γάλα.

Πλάθουμε το αλεύρι ώστε να γίνει μια μαλακή ζύμη, κι έπειτα σκεπάζουμε τη λεκάνη με μια ζεστή πετσέτα (κατά προτίμηση ελαφρώς βρεγμένη με ζεστό νερό). Τοποθετούμε τη λεκάνη με τη ζύμη σε ζεστό μέρος (όχι απευθείας πάνω σε θερμαντική εστία)και την αφήνουμε ώσπου να φουσκώσει (περίπου μία ώρα).

Στη συνέχεια, προσθέτουμε στο προζύμι, χτυπημένα τα αυγά, το λιωμένο βούτυρο, τη ζάχαρη, το μαχλέπι, τη μαστίχα, το αλάτι και το ξύσμα του πορτοκαλιού. Ρίχνουμε λίγο-λίγο αλεύρι και ξεκινάμε να ζυμώνουμε για αρκετή ώρα προσθέτοντας σταδιακά όλο το αλεύρι. Ξανασκεπάζουμε τη λεκάνη με πετσέτα και το ξανατοποθετούμε σε ζεστό μέρος ώσπου να φουσκώσει το ζυμάρι (μιάμιση έως δύο ώρες αυτή τη φορά).

Στρώνουμε μία λαμαρίνα με λαδόκολλα και αφού πλάσουμε τα τσουρέκια σε όποιο σχήμα προτιμάμε (συνήθως σε μακρόστενες πλεξούδες, ή σε σαλίγκαρο), τα τοποθετούμε στη λαμαρίνα αφήνοντας αρκετή απόσταση ανάμεσά τους. Σκεπάζουμε τη λαμαρίνα και τα αφήνουμε να φουσκώσουν πάλι (περίπου μία ώρα).

Στο μεταξύ προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 180 βαθμούς Κελσίου, και χτυπάμε τα 2 αυγά του αλείμματος με μία κουταλιά νερό. Με ένα πινέλο αλείφουμε τα τσουρέκια μας και τα στολίζουμε με τις φέτες αμυγδάλου.

Ψήνουμε στους 180 βαθμούς μέχρι να ροδίσουν και να ξεκολλούν απ’ τη λαδόκολλα (για περίπου τρία τέταρτα της ώρας). Είναι καλύτερα να ψήσουμε στον αέρα, ειδικά αν τα τσουρέκια είναι πολλά. Ο χρόνος ψησίματος εξαρτάται από το μέγεθός τους.

Δεν κόβουμε το τσουρέκι, αν δεν κρυώσει πρώτα για να μην ξεραθεί γρήγορα.

Η συνταγή προέρχεται από οικογενειακό αρχείο

Φωτό εξωφύλλου από www.magiacook.gr

Πηγές (υπολοιπων φωτογραφιών και ιστορικών πληροφοριών)

• Χristianikanea.blogspot.com

• Steliosparliaros.gr

• Gourmelita.com

• Argiro.gr

• Athensvoice.gr

• magiacook.gr